Hızır Orucu

Allah u Teâlâ Hz. Musa ile Hızır arasındaki olayları ayetlerle Kehf suresinde haber veriyor. Kuran Ayetleri dışında Hızır la ilgili halk arasında anlatılan dilden dile dolaşan binlerce hikâye vardır. Bunların hepsine herkes inanır mı, bilinmez ama, Hızır inanışı yüz yıllardan beri özellikle Selçuklular zamanından beri Türkmen ve Kürt Alevilerin ibadetlerinde ve yaşam biçimlerinde oldukça geniş bir yere sahiptir. Aleviler Hızır'ın yaşadığına ve sıkıştıklarında kendilerine de uğrayacağına inanırlar ve bu inanç doğrultusunda Hızır ayında oruç tutarlar,

İnanışa göre Nuh'un gemisi kendilerine inanıp ta gemisine binenlerle birlikte denizin üzerinde giderken birden çok kuvvetli bir fırtına çıkar ve bu fırtına üç gün sürer. Nuh'un gemisindekiler üç gün oruç tutarak dua ederler ve geminin her taraftan su almaya başladığı anda gemi batarken yeşil renkli bir el gelerek gemiyi dengeler ve fırtına durur. Bu yüzden de Aleviler Hızır ayında 3 gün oruç tutanın dileğinin gerçekleşeceğine, kendilerine Hızır uğrayacağına, bolluk ve bereket getireceğine inandıkları için Hızır ayında oruç tutarlar.

Hızır orucu, Hızır ayı da denilen bir zamanda kışın bazı yöredeki aleviler ocak sonu şubat başlarında üç gün tutulur. Tokat civarında ise 7 gün tutulur. Genellikle Hızır orucu tutarken Anadolu'nun küçük yerleşim yerlerinde insanlar yan yana gelirler ve sazlar çalarak Hızır la ilgili menkıbeler söylerler. Bu dönemde tıpkı bayramlardaki gibi, akraba ziyaretleri yapılır ve küsler barıştırılır.

Hızır orucu nasıl tutulur?

Hızır orucuna Akşam niyet edilir ve sahur etmeden ertesi gün akşam vaktine kadar oruç tutulur. Orucun üçüncü günü Buğday taneleri ocakta kavrularak, taş değirmende öğütülür. El değirmeni ile öğütülen bu buğday unu, irmik iriliğinde olur. Bu unu eledikten sonra bir araya toplayarak, bir tepsiye veya temiz bir bez parçasının üzerine dökülür ve hiç dokunmadan bir gece bekletilir. Genç kızlar, genç erkekler ve ev halkı, niyet tutarak uyurlar. Sabah kalktıklarında eğer unun üzerinde, izler varsa, Hızır'ın uğradığına inanılır ve dua edilir. Kendi aralarında 'gavut' adını verdikleri bu unu akşam pişirilip, içine tereyağı dökülerek yenir. Ev, ev dolaşarak, lokma, lokma bütün komşulara dağıtılarak ve dua edilerek yenir. Daha sonra Cem yapan aileler, Pirini çağırır ve kurbanını keser. Maddi durumu kurban kesmeye yetmeyen ailelerde Cem yapabilir. Alevi köylerinde Hızır Cem'i yaygındır. Neredeyse bütün köydeki hane halkı Cem yapar. Hızır Cem'i yapmaya herkes banyosunu yapıp temiz ve yeni kıyafetlerini giyerek gelirler. Cem de fazla kalamayacak olanlar Cem'e katılmaz veya götürülmez. Ayrıca Cem'e katılan kadınlar süs ve ziynet eşyası takmazlar, Hakkın huzuruna son derece sade ve temiz giderler.